دیوانه شدن. (یادداشت مؤلف). آشفته شدن: عجب از قیصرم آید که بدان ساده دلی است کو ز مسعود براندیشدو شیدا نشود. منوچهری. وین چهره های خوب که در نورش خورشید بینوا شود و شیدا. ناصرخسرو. شیدا شده ام چرا همی ننهی زنجیر دو زلف بر من شیدا. مسعودسعد. ، سخت عاشق شدن. واله گشتن: روح شیداشد ز عشق منظرش از نظر گو حرز شیدایی فرست. خاقانی. قصه گو رفت و قصه ناپیدا بیم آن بد که من شوم شیدا. نظامی. عقل از طرۀ او نعره زنان مجنون گشت روح از حلقۀ او رقص کنان شیدا شد. عطار
دیوانه شدن. (یادداشت مؤلف). آشفته شدن: عجب از قیصرم آید که بدان ساده دلی است کو ز مسعود براندیشدو شیدا نشود. منوچهری. وین چهره های خوب که در نورش خورشید بینوا شود و شیدا. ناصرخسرو. شیدا شده ام چرا همی ننْهی زنجیر دو زلف بر من شیدا. مسعودسعد. ، سخت عاشق شدن. واله گشتن: روح شیداشد ز عشق منظرش از نظر گو حرز شیدایی فرست. خاقانی. قصه گو رفت و قصه ناپیدا بیم آن بد که من شوم شیدا. نظامی. عقل از طرۀ او نعره زنان مجنون گشت روح از حلقۀ او رقص کنان شیدا شد. عطار
گوارا شدن. (یادداشت مؤلف) : چندبردارد این هریوه خروش نشود باده بر سماعش نوش. شهید. ، نوشیده شدن: مرا چون خروش تو آمد به گوش همه زهر گیتی شدم پاک نوش. فردوسی. به جوی اندرون آب نوش روان شد از این عدل و انصاف نوشیروانی. فرخی
گوارا شدن. (یادداشت مؤلف) : چندبردارد این هریوه خروش نشود باده بر سماعش نوش. شهید. ، نوشیده شدن: مرا چون خروش تو آمد به گوش همه زهر گیتی شدم پاک نوش. فردوسی. به جوی اندرون آب نوش روان شد از این عدل و انصاف نوشیروانی. فرخی
نغمه سرائی کردن. تغنی کردن. آهنگ نواختن. نوازندگی کردن: تا چون هزاردستان بر گل نوا زند قمری چو عاشقان به خروش آید از چنار. فرخی. چو بلبل شد و بر گل روی دوست نوا می زند وقت شام و سحر. مسعودسعد. ساقی بیار جامی کز زهد توبه کردم مطرب بزن نوائی کز توبه عار دارم. سعدی. بلبل بی دل نوائی می زند بادپیمائی هوائی می زند. سعدی. تو را که این همه بلبل نوای عشق زند چه التفات بود بر صدای منکر زاغ ؟ سعدی
نغمه سرائی کردن. تغنی کردن. آهنگ نواختن. نوازندگی کردن: تا چون هزاردستان بر گل نوا زند قمری چو عاشقان به خروش آید از چنار. فرخی. چو بلبل شد و بر گل روی دوست نوا می زند وقت شام و سحر. مسعودسعد. ساقی بیار جامی کز زهد توبه کردم مطرب بزن نوائی کز توبه عار دارم. سعدی. بلبل بی دل نوائی می زند بادپیمائی هوائی می زند. سعدی. تو را که این همه بلبل نوای عشق زند چه التفات بود بر صدای منکر زاغ ؟ سعدی
گواه گشتن. شاهد شدن. گواه گردیدن: این نوشکوفه زنده سراز باغ برزده بر ماز روز حشر و قیامت گوا شده ست. ناصرخسرو. بر حسرت شاخ گل در باغ گوا شد بیچارگی و زردی و گوژی و نوانیش. ناصرخسرو. ورجوع به گوا و گواه و گوایی و گواهی شود
گواه گشتن. شاهد شدن. گواه گردیدن: این نوشکوفه زنده سراز باغ برزده بر ماز روز حشر و قیامت گوا شده ست. ناصرخسرو. بر حسرت شاخ گل در باغ گوا شد بیچارگی و زردی و گوژی و نوانیش. ناصرخسرو. ورجوع به گوا و گواه و گوایی و گواهی شود
برآمدن. مقضی ّ شدن. برآورده شدن. نجح. نجاح. (دهار). رجوع به روا و روا گشتن و روا کردن شود: صد بندگی شاه ببایست کردنم از بهر یک امید که از وی روا شدم. ناصرخسرو. خاقانی عیدآمد ز خاقان بیمن خود هر کار کز خدای بخواهد روا شود. خاقانی. گر وعده وصال تو جانا روا نشد باری مرا سفید شد از انتظار چشم. ازهری هروی. - روا شدن حاجت و تمنا، کنایه است از برآمدن حاجت و تمنا. (از آنندراج) : دنیا به قهر حاجت من می روا کند از بهر آنکه حاجت دینی روا شدم. ناصرخسرو. ازخدمت تو حاجت شاهان روا شود تا هست کعبه، کعبۀ شاهان در تو باد. مسعودسعد. این دم شنو که راحت از این دم شود پدید اینجا طلب که حاجت از اینجا شود روا. خاقانی. ، جاری شدن. نافذ شدن. مجری گشتن. رجوع به روا و روا کردن شود: جادوکی بند کرد و حیلت بر ما بندش بر ما برفت و حیله روا شد. معروفی. ، رواج. (دهار). رواج یافتن. رونق پیدا کردن. - روا شدن متاع و گرمی بازار، کنایه است از رواج یافتن متاع و گرمی بازار. (از آنندراج) : تا گشت خریدار هنر رأی بلندش بازار هنرمندان یکباره روا شد. مسعودسعد. ، جواز. (دهار). مجاز شدن. جایز شدن، حلال شدن. (ناظم الاطباء). مباح شدن
برآمدن. مَقْضی ّ شدن. برآورده شدن. نُجْح. نَجاح. (دهار). رجوع به روا و روا گشتن و روا کردن شود: صد بندگی شاه ببایست کردنم از بهر یک امید که از وی روا شدم. ناصرخسرو. خاقانی عیدآمد ز خاقان بیمن خود هر کار کز خدای بخواهد روا شود. خاقانی. گر وعده وصال تو جانا روا نشد باری مرا سفید شد از انتظار چشم. ازهری هروی. - روا شدن حاجت و تمنا، کنایه است از برآمدن حاجت و تمنا. (از آنندراج) : دنیا به قهر حاجت من می روا کند از بهر آنکه حاجت دینی روا شدم. ناصرخسرو. ازخدمت تو حاجت شاهان روا شود تا هست کعبه، کعبۀ شاهان در تو باد. مسعودسعد. این دم شنو که راحت از این دم شود پدید اینجا طلب که حاجت از اینجا شود روا. خاقانی. ، جاری شدن. نافذ شدن. مجری گشتن. رجوع به روا و روا کردن شود: جادوکی بند کرد و حیلت بر ما بندش بر ما برفت و حیله روا شد. معروفی. ، رواج. (دهار). رواج یافتن. رونق پیدا کردن. - روا شدن متاع و گرمی بازار، کنایه است از رواج یافتن متاع و گرمی بازار. (از آنندراج) : تا گشت خریدار هنر رأی بلندش بازار هنرمندان یکباره روا شد. مسعودسعد. ، جواز. (دهار). مجاز شدن. جایز شدن، حلال شدن. (ناظم الاطباء). مباح شدن
شنوانیدن. به گوش رسانیدن. مطلبی را به سمع کسی رساندن. اسماع. (فرهنگ فارسی معین) : بر پای دار دعوت مردم را بسوی امیرالمؤمنین در منبرهای مملکت خود در حالتی که بشنوانی به ایشان دعوت را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 314). و اگر او را چیزی شنوانند یا شنوانیده اند یا معاینه بدو نمایند که از آن دل وی را مشغول گردانند شخص امیر ماضی را در پیش دل و چشم نهد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 333). فرمان آمد که یا ابراهیم از تو خواندن و از من شنواندن. (قصص الانبیاء ص 53). پس بیش مشنوان سخن باطل کسی کز شارسان علم سوی روستا شده ست. ناصرخسرو. ، وادار به شنیدن کردن. (فرهنگ فارسی معین) : رضا و طاعت او جوی و هرکه را بینی همی همین شنوان و همی همین فرمای. فرخی. او گفت به شما گفتم، دیگر چه میخواهید بشنوانم. (ترجمه دیاتسارون ص 146)
شنوانیدن. به گوش رسانیدن. مطلبی را به سمع کسی رساندن. اسماع. (فرهنگ فارسی معین) : بر پای دار دعوت مردم را بسوی امیرالمؤمنین در منبرهای مملکت خود در حالتی که بشنوانی به ایشان دعوت را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 314). و اگر او را چیزی شنوانند یا شنوانیده اند یا معاینه بدو نمایند که از آن دل وی را مشغول گردانند شخص امیر ماضی را در پیش دل و چشم نهد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 333). فرمان آمد که یا ابراهیم از تو خواندن و از من شنواندن. (قصص الانبیاء ص 53). پس بیش مشنوان سخن باطل کسی کز شارسان علم سوی روستا شده ست. ناصرخسرو. ، وادار به شنیدن کردن. (فرهنگ فارسی معین) : رضا و طاعت او جوی و هرکه را بینی همی همین شنوان و همی همین فرمای. فرخی. او گفت به شما گفتم، دیگر چه میخواهید بشنوانم. (ترجمه دیاتسارون ص 146)
از میان رفتن. فانی شدن: بنگر نبات مرده که چون زنده شد به تخم آنکش نبود تخم چگونه فنا شده ست ؟ ناصرخسرو. تا چون به قیل و قال مقالات مختلف از عمر چند سال میانشان فنا شدم. ناصرخسرو
از میان رفتن. فانی شدن: بنگر نبات مرده که چون زنده شد به تخم آنکش نبود تخم چگونه فنا شده ست ؟ ناصرخسرو. تا چون به قیل و قال مقالات مختلف از عمر چند سال میانْشان فنا شدم. ناصرخسرو
و نو گردیدن و نو گشتن، تازه شدن: چه گفت اندر این موبد پیشرو که هرگز نگردد کهن گشته نو. فردوسی. نو شده ای نوشده کهن شود آخر گرچه به جان کوه قارنی به تن آهن. ناصرخسرو. ، جوان شدن: به جائی رسیدی هم اندر سخن که نو شد ز رای تو مرد کهن. فردوسی. ، مقبول و مطبوع واقع گشتن. به سبب تازگی، دلنشین و مورد پسند شدن. منظور و دلپسند شدن: بدو گفت رامشگری بر در است که از من به سال وهنر برتر است نباید که در پیش خسرو شود که ما کهنه گردیم و او نوشود. فردوسی. ، تازه و شاداب شدن. رونق و جلا یافتن. رواج و رونق و اعتبار بازیافتن: جهان نو شداز داد نوشیروان بخفتند بر پشت پیر و جوان. فردوسی. یکی مژده بردند نزدیک زو که تاج فریدون به تو گشت نو. فردوسی. ، تغییر کردن و دگرگون شدن. تحول یافتن: هر نفس نو می شوددنیا و ما بی خبر در نو شدن واندر بقا. مولوی. ، نو شدن ماه و سال، درآمدن ماه پس از ماه گذشته و سال پس از سال گذشته. (یادداشت مؤلف). تحویل. تجدید. گردیدن. تغییر کردن: مرا ز نو شدن مه غرض مه عید است چو ماه بینی بشتاب و روزگار مبر. فرخی. حدیث نو شدن مه شنیده ای به خبر به کاخ در شو و ماه و ستاره بازنگر. فرخی. مگر نذر کردی که هر مه که نو شد شهی را ببندی و شهری گشائی. زینبی. ، تجدید شدن. تکرار شدن. بازآمدن. از سر گرفته شدن: بدانستم آمد زمان سخن کنون نو شود روزگار کهن. فردوسی. مگر زاختر کرم گفتی سخن بر او نو شدی روزگار کهن. فردوسی
و نو گردیدن و نو گشتن، تازه شدن: چه گفت اندر این موبد پیشرو که هرگز نگردد کهن گشته نو. فردوسی. نو شده ای نوشده کهن شود آخر گرچه به جان کوه قارنی به تن آهن. ناصرخسرو. ، جوان شدن: به جائی رسیدی هم اندر سخن که نو شد ز رای تو مرد کهن. فردوسی. ، مقبول و مطبوع واقع گشتن. به سبب تازگی، دلنشین و مورد پسند شدن. منظور و دلپسند شدن: بدو گفت رامشگری بر در است که از من به سال وهنر برتر است نباید که در پیش خسرو شود که ما کهنه گردیم و او نوشود. فردوسی. ، تازه و شاداب شدن. رونق و جلا یافتن. رواج و رونق و اعتبار بازیافتن: جهان نو شداز داد نوشیروان بخفتند بر پشت پیر و جوان. فردوسی. یکی مژده بردند نزدیک زو که تاج فریدون به تو گشت نو. فردوسی. ، تغییر کردن و دگرگون شدن. تحول یافتن: هر نفس نو می شوددنیا و ما بی خبر در نو شدن واندر بقا. مولوی. ، نو شدن ماه و سال، درآمدن ماه پس از ماه گذشته و سال پس از سال گذشته. (یادداشت مؤلف). تحویل. تجدید. گردیدن. تغییر کردن: مرا ز نو شدن مه غرض مه عید است چو ماه بینی بشتاب و روزگار مبر. فرخی. حدیث نو شدن مه شنیده ای به خبر به کاخ در شو و ماه و ستاره بازنگر. فرخی. مگر نذر کردی که هر مه که نو شد شهی را ببندی و شهری گشائی. زینبی. ، تجدید شدن. تکرار شدن. بازآمدن. از سر گرفته شدن: بدانستم آمد زمان سخن کنون نو شود روزگار کهن. فردوسی. مگر زَاختر کرم گفتی سخن بر او نو شدی روزگار کهن. فردوسی
واشدن. معلق شدن. آویخته شدن. برآمدن: تیصیص، گشاده و دروا شدن زمین به روئیدن گیاه (از منتهی الارب) ، دروا شدن گیاه به شکوفه. (از منتهی الارب). نسع، نسوع، دروا شدن گوشت بن دندان از دندان و فروهشته و سست گردیدن. (از منتهی الارب). نقض، زمین که دروا شده باشد بوقت برآمدن سماروغ از وی. (صراح). - درواشده، برجوشیده. برآمده: قلاع، قلاعه، قلفعه، خاک درواشده که زیر او سماروغ برآمده باشد. (منتهی الارب). ، راست ایستادن. برپا شدن. نصب شدن. (ناظم الاطباء). بپا خاستن. برخاستن. رو به هوا شدن: انتعاش،دروا شدن افتاده از لغزش. (از منتهی الارب). انتعاص،دروا شدن افتاده. (از منتهی الارب). تناهض، بسوی یکدیگر دروا شدن دو خصم در حرب. (صراح). شصوّ، شصی ّ، شظی ̍، دروا شدن هر دو دست و پای مرده. (از منتهی الارب). شصوّ، پر گردیدن مشک پس دروا شدن قوائم آن. (از منتهی الارب). شول، شولان، بلند و دروا شدن دم. (از منتهی الارب). قفوف، دروا شدن و برخاستن موی بر تن از ترس و جز آن. (از منتهی الارب). قومه، دروا شدن میان رکوع و سجود. (از منتهی الارب). لع، لعاً، کلمه ای که به مردم شکوخیده گویند تا از لغزش دروا شود. (منتهی الارب). نهوض، دروا شدن و بال گستردن مرغ جهت پریدن. (از منتهی الارب) (از صراح). شاصیه، خیک درآکنده که پایچه های آن دروا شده باشد. (منتهی الارب). - درواشده، راست ایستاده. برپاشده. بپاخاسته. برخاسته: شاصی، مرد پای درواشده. (منتهی الارب). ، معلق شدن. سرنگون گشتن. واژگون شدن، پراکنده شدن. منتشر شدن: بانگ گفت بد چو دروا می شود از سقر تا خود چه در وامی شود. مولوی. رجوع به دروای و دروای شدن شود
واشدن. معلق شدن. آویخته شدن. برآمدن: تیصیص، گشاده و دروا شدن زمین به روئیدن گیاه (از منتهی الارب) ، دروا شدن گیاه به شکوفه. (از منتهی الارب). نَسع، نُسوع، دروا شدن گوشت بن دندان از دندان و فروهشته و سست گردیدن. (از منتهی الارب). نِقض، زمین که دروا شده باشد بوقت برآمدن سماروغ از وی. (صراح). - درواشده، برجوشیده. برآمده: قُلاع، قُلاعه، قِلْفِعه، خاک درواشده که زیر او سماروغ برآمده باشد. (منتهی الارب). ، راست ایستادن. برپا شدن. نصب شدن. (ناظم الاطباء). بپا خاستن. برخاستن. رو به هوا شدن: انتعاش،دروا شدن افتاده از لغزش. (از منتهی الارب). انتعاص،دروا شدن افتاده. (از منتهی الارب). تناهض، بسوی یکدیگر دروا شدن دو خصم در حرب. (صراح). شُصُوّ، شُصی ّ، شَظی ̍، دروا شدن هر دو دست و پای مرده. (از منتهی الارب). شُصُوّ، پر گردیدن مشک پس دروا شدن قوائم آن. (از منتهی الارب). شول، شولان، بلند و دروا شدن دم. (از منتهی الارب). قُفوف، دروا شدن و برخاستن موی بر تن از ترس و جز آن. (از منتهی الارب). قَوْمه، دروا شدن میان رکوع و سجود. (از منتهی الارب). لَع، لَعاً، کلمه ای که به مردم شکوخیده گویند تا از لغزش دروا شود. (منتهی الارب). نُهوض، دروا شدن و بال گستردن مرغ جهت پریدن. (از منتهی الارب) (از صراح). شاصیه، خیک درآکنده که پایچه های آن دروا شده باشد. (منتهی الارب). - درواشده، راست ایستاده. برپاشده. بپاخاسته. برخاسته: شاصی، مرد پای درواشده. (منتهی الارب). ، معلق شدن. سرنگون گشتن. واژگون شدن، پراکنده شدن. منتشر شدن: بانگ گفت بد چو دروا می شود از سقر تا خود چه در وامی شود. مولوی. رجوع به دروای و دروای شدن شود
بمعنی مردن سلاطین، در جغتایی استعمال کنند. (از غیاث اللغات) (آنندراج). کنایه از مردن پادشاه ترکستان است و این نیز ترکی است. (انجمن آرا). به زبان احترام، مردن. (یادداشت مؤلف) : هنوز این کتاب شرف اتمام نپذیرفته بود که بندگان حضرت عرش آشیانی (آستان) شنقار شدند و به دارالخلود انتقال فرمودند به تاریخ روز پنجشنبه بیستم ماه جمادی الاول سنۀ 1014 هجری قمری (جمال الدین حسین اینجو از مقدمۀ فرهنگ جهانگیری)
بمعنی مردن سلاطین، در جغتایی استعمال کنند. (از غیاث اللغات) (آنندراج). کنایه از مردن پادشاه ترکستان است و این نیز ترکی است. (انجمن آرا). به زبان احترام، مردن. (یادداشت مؤلف) : هنوز این کتاب شرف اتمام نپذیرفته بود که بندگان حضرت عرش آشیانی (آستان) شنقار شدند و به دارالخلود انتقال فرمودند به تاریخ روز پنجشنبه بیستم ماه جمادی الاول سنۀ 1014 هجری قمری (جمال الدین حسین اینجو از مقدمۀ فرهنگ جهانگیری)
تهتک. (منتهی الارب) (تاج المصادر بیهقی). مفتضح گشتن. بی آبرو شدن. از اعتبار و آبرو افتادن. ظاهر شدن زشتیها و بدیها و عیبها. (یادداشت مؤلف). افتضاح. (منتهی الارب) (تاج المصادر بیهقی). ارتحاض. (منتهی الارب). خزی. (ترجمان القرآن) : ملکان رسوا گردند کجا او برسد ملک او باید کاو هرگز رسوا نشود. منوچهری. ای آدمی ار تو علم ناموزی چون مادر و چون پدر شوی رسوا. ناصرخسرو. چون عمرو عاص پیش علی دی مه پیش بهار عاجز و رسوا شد. ناصرخسرو. لاجرم از بیم که رسوا شوی هیچ نیاری که بمن بگذری. ناصرخسرو. ورنه رسوا شوی به سنگ سیاه از سپیدی رسد سیه رویی. خاقانی. مفلسان گر خوش شوند از زرّ قلب لیک آن رسوا شود در دار ضرب. مولوی. آنچه با معنی است خود پیدا شود و آنچه بیمعنی است خود رسوا شود. مولوی. نه اندیشه از کس که رسوا شدی نه طاقت که یک دم شکیبا شوی. سعدی. آن کز تو گرفت کینه اندر دل شد بر سر خلق در جهان رسوا. ؟ - امثال: پستۀ بی مغز اگر لب واکند رسوا شود. ؟ خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو. (امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 1950). هرکه با رسوا نشیند عاقبت رسوا شود. (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 752). ، فاش شدن. آشکار شدن: چه خیال است که دیوانۀ شیدا نشویم بوی مشکیم محال است که رسوا نشویم. صائب تبریزی
تهتک. (منتهی الارب) (تاج المصادر بیهقی). مفتضح گشتن. بی آبرو شدن. از اعتبار و آبرو افتادن. ظاهر شدن زشتیها و بدیها و عیبها. (یادداشت مؤلف). افتضاح. (منتهی الارب) (تاج المصادر بیهقی). ارتحاض. (منتهی الارب). خزی. (ترجمان القرآن) : ملکان رسوا گردند کجا او برسد ملک او باید کاو هرگز رسوا نشود. منوچهری. ای آدمی ار تو علم ناموزی چون مادر و چون پدر شوی رسوا. ناصرخسرو. چون عمرو عاص پیش علی دی مه پیش بهار عاجز و رسوا شد. ناصرخسرو. لاجرم از بیم که رسوا شوی هیچ نیاری که بمن بگذری. ناصرخسرو. ورنه رسوا شوی به سنگ سیاه از سپیدی رسد سیه رویی. خاقانی. مفلسان گر خوش شوند از زرّ قلب لیک آن رسوا شود در دار ضرب. مولوی. آنچه با معنی است خود پیدا شود و آنچه بیمعنی است خود رسوا شود. مولوی. نه اندیشه از کس که رسوا شدی نه طاقت که یک دم شکیبا شوی. سعدی. آن کز تو گرفت کینه اندر دل شد بر سر خلق در جهان رسوا. ؟ - امثال: پستۀ بی مغز اگر لب واکند رسوا شود. ؟ خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو. (امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 1950). هرکه با رسوا نشیند عاقبت رسوا شود. (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 752). ، فاش شدن. آشکار شدن: چه خیال است که دیوانۀ شیدا نشویم بوی مشکیم محال است که رسوا نشویم. صائب تبریزی
به سمع رساندن. به گوش رسانیدن. (یادداشت مؤلف). سبب فهمیدن و شنیدن شدن و فهمیدن و شنیدن فرمودن. (ناظم الاطباء). اسماع. (تاج المصادر بیهقی). شنواندن. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به شنواندن شود، گوشزد کردن، وادار به شنیدن کردن. (از فرهنگ فارسی معین) :... موسی (ع) مر ایشان را سخن خدای عزوجل بشنوانید. (ترجمه طبری بلعمی). این پندها که من شنوانیدمت همه یارانت را چنانکه شنودیش بشنوان. ناصرخسرو. خلق را به حج خواندند چنانکه فرمودند: و أذن فی الناس بالحج یأتوک رجالاً. خدای تعالی همه را بشنوانید اندر اصلاب پدران تا قیامت. (مجمل التواریخ والقصص). و در ضیافت دولت طفیلیان مملکت را مرحبائی و طال بقائی شنوانیده آید. (سندبادنامه ص 35). تجریس، شنوانیدن. تسفﱡه، سفاهت شنوانیدن. تسمیع، شنوانیدن آواز کسی را. تشرید، شنوانیدن عیب کسی را. تهجیل، فحش شنوانیدن. (منتهی الارب). و رجوع به شنواندن شود
به سمع رساندن. به گوش رسانیدن. (یادداشت مؤلف). سبب فهمیدن و شنیدن شدن و فهمیدن و شنیدن فرمودن. (ناظم الاطباء). اسماع. (تاج المصادر بیهقی). شنواندن. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به شنواندن شود، گوشزد کردن، وادار به شنیدن کردن. (از فرهنگ فارسی معین) :... موسی (ع) مر ایشان را سخن خدای عزوجل بشنوانید. (ترجمه طبری بلعمی). این پندها که من شنوانیدمت همه یارانت را چنانکه شنودیش بشنوان. ناصرخسرو. خلق را به حج خواندند چنانکه فرمودند: و أذن فی الناس بالحج یأتوک رجالاً. خدای تعالی همه را بشنوانید اندر اصلاب پدران تا قیامت. (مجمل التواریخ والقصص). و در ضیافت دولت طفیلیان مملکت را مرحبائی و طال بقائی شنوانیده آید. (سندبادنامه ص 35). تجریس، شنوانیدن. تسفﱡه، سفاهت شنوانیدن. تسمیع، شنوانیدن آواز کسی را. تشرید، شنوانیدن عیب کسی را. تهجیل، فحش شنوانیدن. (منتهی الارب). و رجوع به شنواندن شود
باز شدن مفتوح گشتن از هم باز شدن: (تا بود که قفل این در وا شود زشت را در بزم خوبان جا شود) (مثنوی)، شکفته شدن: (آمد بهار و بخت که عشرت فزا شود از هر طرف هزار گل فتح وا شود) (خاقانی)، پراکنده شدن، ناپدید شدن برطرف شدن: (انجلا وا شدن غم و ابرو آنچه بدان ماند)، جدا شدن، بند آمدن: (اشجذ المطر واشد باران وسپس در پیوسته و بسیار بارید)، دست برداشتن: (امیر انکار میکرد و از من وا نمیشد که توهم سخنی بگوی)
باز شدن مفتوح گشتن از هم باز شدن: (تا بود که قفل این در وا شود زشت را در بزم خوبان جا شود) (مثنوی)، شکفته شدن: (آمد بهار و بخت که عشرت فزا شود از هر طرف هزار گل فتح وا شود) (خاقانی)، پراکنده شدن، ناپدید شدن برطرف شدن: (انجلا وا شدن غم و ابرو آنچه بدان ماند)، جدا شدن، بند آمدن: (اشجذ المطر واشد باران وسپس در پیوسته و بسیار بارید)، دست برداشتن: (امیر انکار میکرد و از من وا نمیشد که توهم سخنی بگوی)
